ក្រុងភ្នំពេញ

ដោយសព្វវចនាធិប្បាយសេរីវិគីភីឌា

ក្រុងភ្នំពេញ
ភ្នំពេញមើលពីលើយន្តហោះ
ទីតាំងទីក្រុងភ្នំពេញក្នុងប្រទេសកម្ពុជា
កូអដោនេ: 11°33′N 104°55′E / 11.55, 104.917
ប្រទេស	កម្ពុជា
ក្រុង	ភ្នំពេញ
រដ្ឋបាល
- អភិបាល	កែប ជុតិមា
Area
- សរុប	ទំព័រគំរូ:Areadisp
ប្រជាជន (២០០៦)
- សរុប	២,០០៩,២៦៤
- ដង់ស៊ីតេ	ទំព័រគំរូ:Densdisp
គេហទំព័រ: http://www.phnompenh.gov.kh

ក្រុងភ្នំពេញ​ជារាជធានីនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា។ ភ្នំពេញគឺជាទីក្រុង និង​ជាបេះដូងនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ហើយក៏ជាកនែ្លង ដែលមានមនុស្សរស់ច្រើន ជាងគេក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។ លើសពីនេះទៅទៀតភ្នំពេញក៏ជា កនែ្លងសំរាប់ប្រកួតប្រជែង ទីផ្សារពាណិជ្ជកម្ម សេដ្ឋកិច្ច ទំនាក់ទំនងការបរទេស នយោបាយ ការអភិវឌ្ឍន៏ និង ជាកនែ្លងដែលបន្សល់ទុក្ខនូវសំណង់ចាស់ៗជាច្រើន ផងដែរដូចជា ព្រះបរមរាជវាំង វត្តភ្នំ និង អគារផ្សេងៗទៀតជាដើម។ល។ សព្វថ្ងៃនេះភ្នំពេញ បានប្តូររូបរាងថ្មីទាំងការអភិវឌ្ឍន៏ និង សេដ្ឋកិច្ច ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ឋ ផ្លូវថ្នល់ និង សំណង់ជាដើម។ លើសពីនេះទៅទៀតភ្នំពេញ ក៏បានក្លាយទៅជាទីក្រុងមួយ ដែលមានការប្រកួតប្រជែងផ្នែកទីផ្សារ និង​សេដ្ឋកិច្ច​ ជាមួយនឹងទីក្រុងធំៗនានានៅលើសកលលោក។

មាតិកា ១ ខេត្ត ២ ប្រវតិ្ត វត្តភ្នំ ៣ ប្រវត្តិក្រុងភ្នំពេញ ៣.១ ធាតុអាកាស ៣.២ រដ្ឋបាល ៤ ការកកើតនៃប្រជាជន ៥ សេដ្ឋកិច្ច ៦ ផែនទីកម្ពុជា​ និង ស្ថាបត្យកម្ម ៧ ទីផ្សារ ៨ បណ្តាញផ្សព្វផ្សាយពត៌មាន (Media) ៨.១ ការសែត សារពត៌មាន ៩ វិស័យអប់រំ ១០ វិស័យកីឡា ១១ ខេមរជន ​គួរអោយកត់សំគាល់ ១២ References in Popular Culture ១៣ Sister cities ១៤ មើលផងដែរ ១៤.១ តំណភ្ជាប់ខាងក្រៅ ១៥ អត្ថបទផ្សេងទៀត ១៦ ឯកសារពិគ្រោះ

[កែប្រែ] ខេត្ត

នៅប្រទេសកម្ពុជាមាន24ខេត្តក្រុងក្នុងនោះមានទីក្រុង ភ្នំពេញគឺជាទីក្រុងធំជាងគេ ហើយក៏មានទីក្រុងតូចៗជាច្រើនទៀតដូចជា ក្រុងប៉ៃលិន ក្រុងកែប និង ក្រុងព្រះសីហនុ ចំពោះខេត្តវិញគឺមានច្រើនហើយប្រជាជនរស់នៅក្នុងខេត្តនីមួយៗគឺភាគច្រើនពួគគាត់បានប្រកបមុខរបរ ធ្វើស្រែចំការ ក៏ប៉ុន្តែយើងអាចសង្កេត និងកំណត់បានថា ខេត្តបាត់ដំបង គឹមានដំនាំស្រូវល្អជាងគេ ខេត្តកំពង់ចាម និង ខេត្តកំពត ដំនាំឈើហូបផ្លែល្អជាងគេ និងមានខេត្តជាច្រើនទៀត ដែលមានលក្ខណះខុសៗគ្នាដូចជា ខេត្តសៀមរាបគឺជា ខេត្តដែលមានប្រាង្គ ប្រាសាទបុរាណច្រើនជាងគេ និង​ជាកន្លែងទេសចរណ៏វប្បធម៏ ខេត្តរតនគីរី និង ខេត្តមណ្ឌលគីរី គឺជាខេត្តដែលមានព្រៃឈើច្រើនជាងគេ និងជាកន្លែងទេសចរណ៏ធម្មជាតិដែលមានភ្នំតូចធំទឹកជ្រោះ ហើយនិងខេត្តកំពត ក៏ជាខេត្តមួយដែល មានទេសចរណ៏ធម្មជាតិដែរ ដូចជា ភ្នំបូកគោ និង ទឹកឆូ ជាដើម។ក្រុងភ្នំពេញ គឺជាកន្លែងសេដ្ឋកិច្ចនិងសហប្រត្តិបត្តការណ៏បរទេស ក្រុងព្រះសីហនុគឺជាទីក្រុងកំពងើផែអន្តជាតិនិងជាតំបន់ទេសចរណ៏សមុទ្រ។ ​នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា មានប្រជាជនសរុបប្រមាណជាជាង13លាននាក់ ហើយកនែ្លងដែលមានមនុស្សរស់នៅច្រើនជាងគេគឺនៅក្នុងទីក្រុងភ្នំពេញ។

[កែប្រែ] ប្រវតិ្ត វត្តភ្នំ

ចេតីយ៍នៅពីមុខ វត្តភ្នំ ទីក្រុងបានយកឈ្មោះនេះមកពី វត្តភ្នំដូនពេញ ប៉ុនែ្តឥឡូវនេះគេហៅថា វត្តភ្នំ បានក៏សាងឡើងនៅក្នុងឆ្នាំ ១៣៧៣ សំរាប់តំកល់ទុកព្រះពុទ្ធរូបចំនួន៥អង្គ ព្រះពុទ្ធ នៅលើកូនភ្នំមួយដែលមានកំពស់២៧ ម៉ែត្រ. ហើយមាន ឈ្មោះដូនពេញ (យាយពេញ), គាត់គឺជាស្រ្តីមេម៉ាយ។

ពីមុនភ្នំពេញមានឈ្មោះថា ក្រុងចតុមុខមានន័យថា"ទីក្រុងដែលមានមុខបួន". ឈ្មោះនេះដែរយើងបានយកមកពីការរត់ប្រសព្វគ្នានៃទនេ្លគឺមាន ទនេ្លមេគង្គលើ, ទន្លេមេគង្គក្រោម​ទនេ្លបាសាក់ហើយនិង ទន្លេសាប​​​​ ។ទនេ្លទាំង៤បានរត់ប្រសព្វគ្នាត្រង់កនែ្លងដែលក្រុងចតុមុខបានតាំងនៅ ក្រុងចតុមុខ ។

[កែប្រែ] ប្រវត្តិក្រុងភ្នំពេញ

ភ្នំពេញបានក្លាយទៅជារាជធានីនៃប្រទេសកម្ពុជា ជាលើកដំបូង ក្នុងរជ្ជកាលស្តេចពញ្ញាយ៉ាត ដែលជាស្តេចនៃអាណាចក្រខ្មែរ នាសម័យនោះ។ ស្តេចពញ្ញាយ៉ាត បានរើរាជធានី ពីរាជធានីអង្គរធំ មក ភ្នំពេញ បន្ទាប់ពីវាត្រូវបានក្តោបយក ដោយប្រទេសថៃប៉ុន្មានឆ្នាំមុននោះបន្តិច។ ក្នុងរាជកាលព្រះបាទនរោត្តម ព្រះមហាក្សត្រនៃ ព្រះរាជាពាចក្រកម្ពុជា, ក្រុងភ្នំពេញបានក្លាយជាកន្លែងឈរជើងរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា, ហើយនិង[ព្រះបរមរាជវាំង]] ។

ក្នុងអំឡុងពេលសង្រាម វៀតណាម,ពេលនោះកម្ពុជាត្រូវបានប្រើអំណាចរបស់ [ទាហានវៀតណាមខាងជើង]]ហើយនិង[[វៀតកុង], មានជនភៀសខ្លួនចំនួន1000នាក់ ត្រូវបានជំលៀសដោយរាជរដ្ឋភិបាលដោយ យន្តហោះពេលដែលទីក្រុងមានគ្រោះទឹកជំនន់ NVA/NLF វៀតណាមខាងត្បូង ហើយនិងខែ្មរក្រហមក្នុងឆ្នាំ1975,មានប្រជាជនជាង​2​ 000 000 បានធ្វើការប្រឆាំងតសូជាមួយនិងពួកខែ្មរក្រហមនៅថ្ងៃទី 17 មេសា. មានអ្នក តាំងទីលំនៅច្រីន, ពួកគេទាំងនោះសុទ្ធតែមានទ្រព្យនិងមានការអប់រំ, ខ្លះទៀតត្រូវបានបង្ខំទៅធ្វើការនៅឯជនបទ "ប្រជាជនថ្មីរបស់កម្ពុជា" ។ សាលាវិទ្យាល័យទួលស្វាយព្រៃ ពីមុនត្រូវបានគ្រប់គ្រងដោយប៉ុល ពត បន្ទាប់មកត្រូវបានផ្តូទៅកាន់កន្លែងម្លាប់មនុស្សគឺ វាលពិឃាតទួលស្លែង គុកទួលស្លែង, នៅពេលនោះប្រជជនកម្ពុជា យ៉ាងច្រើនត្រូវបានធ្វើទារុណកម្ម និងសម្លាប់ខ្លះទៀតត្រូវបានចាប់រំលោភនិងហូតយកទ្រព្យសម្បត៌្ត ប្រជាជនស្លូតត្រង់ទាំងប៉ុន្នាន ត្រូវបានសម្លាប់ព្រមទាំងអ្នកសិក្សាផងដែរ។ពេលនោះបានធ្វើអោយ ប្រជាជនបែកបាកើគ្រូសារ ប្តីប្រពន្ធ កូនចៅ និងខ្វះការហូបចុកប្រចាំថ្ងៃ ជារៀងរាល់ថ្ងៃប្រជានទាំងអស់ ត្រូវបានបង្ចំអោយធ្វើការធ្ងន់ហួស​​ ពីកំលាំងនិងខ្លះទៀតបានស្លាប់និងកនែ្លងធ្វើការដោយសារការអត់ឃ្លាន និងអស់កំលាំង។ [ខែ្មរក្រហម]ត្រូវបានដួលរលំ និងវេញពីភ្នំដោយសារតែ[[វៀតណាម]នៅក្នុងឆ្នាំ1979 ហើយប្រជាជនក៏បានវិលត្រឡប់មករស់នៅ្នក្នុងទីក្រុងវិញ។

[កែប្រែ] ធាតុអាកាស

អាកាសធាតុកតៅ្កមានការប្រែប្រួលតិចតួច. សីតុណ្ហភាពទីក្រុងមានការប្រែប្រួលពីរ 10°ទៅ38 °C (50° to 100 °F) ហើយបានទទួលឥទ្ធិពលពីតំបន់ត្រូពិចខ្យល់មូស្សុង ទិសខាងត្បូងឆៀងខាងលិចត្រូវបានខ្យល់មូស្សុង បក់នាំយកពីមាត់សមុទ្រ ដែលមានសំណើមច្រើន ខ្យល់មកពី [[ឈូងសនុទ្រថៃ] ហើយនិង [មហាសមុទ្រឥណ្ឌា]ចាប់ពីរខែឧសភាដល់ខែតុលាទិសឥ្ឍសានខ្យល់មូស្សុង ushers នៅក្នុងរដូវរាំងស្ងួត,ចាប់ផ្តើមពិចុងខែវិច្ឆិការទៅខែមិនា។

មានពីររដូវដាច់ដោយឡែកពីគ្នា។ រដូវភ្លៀង ចាប់ពីខែឧសភា ដល់ ខែ តុលា ដែលសីតុណ្ហភាពអាចឡើងដល់ ៤០ អង្សាស៊ី (40 °C)រដូវប្រាំង គឺចាប់ពី ខែវិច្ឆិកា ដល់ខែ មេសា ដែលសីតុណ្ហភាពធ្លាក់ចុះត្រឹម ២២ អង្សាស៊ី (22 °C)។ .ខែដែលល្អសំរាប់ដំណើរកំសាន្តគឺចាប់ពីរខែវិច្ឆការដល់ខែមករា នៅពេលដែលសីតុណ្ហភាពនៃសំណើមបានថយចុះ។

ខែ	មករា	កុម្ភះ	មីនា	មេសា	ឧសភា	មិថុនា	កក្តដា	សីហា	កញ្ញា	តុលា	វិច្ឆិកា	ធ្នូ
សីតុណ្ហភាពអតិបរមា (°C)	៣១	៣៣	៣៤	៣៥	៣៤	៣៣	៣២	៣២	៣១	៣១	៣០	៣០
សីតុណ្ហភាពមធ្យម (°C)	២៦	២៧	២៨	២៩	២៩	២៨	២៨	២៨	២៨	២៧	២៧	២៦
សីតុណ្ហភាពអប្បបរមា (°C)	២២	២២	២៣	២៤	២៤	២៤	២៤	២៤	២៤	២៤	២៣	២២
កំរិតទឹកភ្លៀង (មីលីម៉ែត្រ)	៧,៦	១០,២	៣៥,៦	៧៨,៧	១៤៤,៨	១៤៧,៣	១៥២,៤	១៥៤,៩	២២៦,១	២៥១,៥	១៣៩,៧	៤៣,២

[កែប្រែ] រដ្ឋបាល

ភ្នំពេញ ជារាជធានី នៃប្រទេសកម្ពុជា។ តាមភូមិបាល(Administratively), រាជធានី ភ្នំពេញ ជាទីក្រុង ដែលមានស្ថានភាពភូមិបាល ស្មើនឹងស្ថានភាពភូមិបាល របស់មួយខេត្ត។ រាជធានី ភ្នំពេញ ត្រូវបាន​ចែកជា​ ៧ខណ្ឌ ក្នុងនោះរួមមាន ៧៦សង្កាត់ ដែលមាន​ ៦៣៧ ក្រុម៖

• ខណ្ឌចំការមន​
• ខណ្ឌដូនពេញ
• ខណ្ឌប្រាំពីរមករា
• ខណ្ឌទួលគោក
• ខណ្ឌដង្កោ
• ខណ្ឌមានជ័យ
• ខណ្ឌឫស្សីកែវ

[កែប្រែ] ការកកើតនៃប្រជាជន

2006,ភ្នំពេញមានប្រជាជន 2,009,264 ជាមួយនិងការរាប់បញ្ជូលទាំង [ប្រជាជនដែលមានការរស់នៅកកកុញគ្នា] នៅក្នុង2.696 គីឡូម៉ែតការរេនៅក្នុង 375 គីឡូម៉ែតការរេ ក្នុងតំបន់ប្រជាជនមានកំនើនកើននៅ ក្រុងភ្នំពេញមាន 3.92%។

[កែប្រែ] សេដ្ឋកិច្ច

តាំងនៅមុខកាត់ប្រសព្វគ្នានៃ ទន្លេមេគង្គ, ទនេ្លបាសាក់ ហើយនិងទនេ្លសាប ។ ភ្នំពេញគឺ ជាទីក្រុងធំ នៃប្រទេស កម្ពុជា ហើយមានប្រជាជន ជាងពីរលាននាក់កំពុងរស់នៅ។ សព្វថ្ងៃនេះ ប្រទេសកម្ពុជា មានការអភិវឌ្ឍន៏ សេដ្ឋកិច្ច មានល្បឿនយឺត ក្នុងការប្រកួតប្រជែងទីផ្សារក្នុង ស្រុកនិង ប្រទេសនៅលើ សកលលោក ដែលមានសេដ្ឋកិច្ចខ្ពស់ គឺអាស្រ័យទៅលើ រដ្ឋាភិបាល ការបើកទ្វារអោយប្រទេសផ្សេងៗមកធ្វើវិនិយោគទុន ពង្រឹងនិងពង្រីកផលិតផលក្នុងស្រុក កាត់បន្ថយការនាំចូល និង បន្ថែមការនាំចេញច្រើន។ ដើម្បី បង្កើនសេដ្ឋកិច្ច ក៏ដូចជារកការងារអោយ ប្រជាពលរដ្ឋរដ្ឋាភិបាល បានកែច្នៃកន្លែងផ្សេងៗអោយក្លាយទៅជា តំបន់ទេសចរណ៏ និងតាមរយៈ ភ្ញៀវបរទេសដែលចូលមកទស្សនា ប្រទេសកម្ពុជា។

[កែប្រែ] ផែនទីកម្ពុជា​ និង ស្ថាបត្យកម្ម

[[Image:2897 []]]] វិស័យដែលទាក់ទាញភ្ញៀវទេសចរណ៏នៅទីក្រុងភ្នំពេញរួមមាន ព្រះបរមរាជវាំង ផ្សារធំថ្មី, ព្រះវិហារព្រះកែវមរកត, [[សារមន្ទីរជាតិ] វិមានឯករាជ្យ [[វិមានមិត្តភាព កម្ពុជា វៀតណាម], [សារមន្ទីរទួលស្លែង], ហើយនិងវត្តភ្នំនៅខាងជាយទីក្រុងភ្នំពេញមជ្ឈមណ្ឌលសម្លាប់រង្គាលជើងឯក .

[[ព្រះបរមរាជវាំង]គឺជាអគារមួយក្នុងចំណោមអគារជាច្រើនដែលស្ថិតនៅក្នុងព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ភាសារខ្មែរ គឺជា ព្រះបរមរាជវាំងចតុមុខ ព្រះចៅក្រុងនៃកម្ពុជាបានគ្រប់គ្រងចាប់តាំងពីពេលបានកសាងអគារនេះឡើងនៅក្នុងឆ្នាំ១៨៦៦ នៅពេលដែលគ្មានការគ្រប់គ្រងរបស់ស្តេចប្រទេសមានការចលាចល ខ្មែរក្រហម។

ព្រះបរមរាជវាំងត្រូវបានចាប់ផ្តលមសាជាថ្មីដោយ ព្រះបាទ នរោត្តម បានបោះទីតាំងព្រះបរមរាជវាំងជាថ្មីចាប់ពី ឧត្តុងទៅភ្នំពេញនៅពាក់កណ្តាលទស្សវត្តន៏ទី18 វាត្រូវបានកសាងឡើងបន្តិចម្តងៗហើយមានចំណាស់បន្ទាយប្រការ ហៅថា បន្ទាយកែវ មានមុខបែទៅទិសខាង [[ទិសខាងកើត] ហើយស្ថិតនៅខាងលិចទន្លេនៅត្រង់កន្លែងផ្លូវទឹកបែកជាបួនទន្លេមេគង់ ហៅ ទន្លេចតុមុខ ។

[[វត្តភ្នំ]គឺជាវត្តប្រវត្តសាស្រ្តមួយដ៏មានសារសំខាន់ដែលមានទីតាំងនៅកនុងរាជធានីភ្នំពេញ កសាងនៅក្នុងឆ្នាំ 1373iមានកំពស់27ម៉ែត វាមានកំពស់ខ្ពស ជាងគេក្នុងចំណោមវត្តទាំងប៉ិន្មានៅក្នុងទីក្រុងភ្នំពេញ វាបានសាងសង់ឡើងដោយកំលាំងសាមគ្គីដែលដឹកនាំដោយស្រី្តមេម៉ាយដែលមានទ្រព្យស្តុកស្តមម្នាក់ ដូនជីពេញ បន្ទាប់ពីមានទឹកជមនន់ដ៏ធំមួយបានហូរនាំ រូបដិមាករ វាក៏បានផ្លាស់ទម្រង់ថ្មីចាប់ទាំងពីពេលនោះមក ហើយក៏បានបន្តជំនឿតាំងពីដូនតានិងជំនឿជាច្រើនទៀតនៅអំឡុងពេលជាច្រើនឆ្នាំមកនេះ។

[កែប្រែ] ទីផ្សារ

រូបថត:ផ្សេងទៀត រូបថត:ទីផ្សារនៅកម្ពុជា ផ្សារធំថ្មីi មានរងសណ្ឋានជាក្រឡូបហើយវាមានប្រវត្តិកសាងតាំងពីឆ្នាំ 1937 មកម្ល៉ះហើយវាជាមជ្ឈមណ្ឌលទីផ្សារដ៏សំខាន់នៅក្នុងទីក្រុងផងដែរ។

សព្វថ្ងៃនេះទីផ្សារគឺជាការពេញនិយមរបស់ភ្ញៀវទេសចរណ៏កម្ពុជា ស្ទើរតែគ្រប់ភ្ញៀវទេសចរណ៏ទាំងអស់ដែលបានចូលមកទស្សនាទីក្រុងភ្នំពេញគឺពួកគេទាំងនោះចូលចិត្ត ទៅផ្សារ មើលភាពខុសន្លែកគ្នានៃផលិតផល ដែលមានលក់នៅក្នុងផ្សរ។ ផ្សារធំថ្មីមានលក់ដូចជា [មាស]] ប្រាក់ គ្រឿងអលង្កា វត្ថុចំលាក់ជារបៀបបុរាណ្យ រូបិយវត្ថុសំលៀកបំពាក់ នាឡិការ​ ផ្កា អាហារ ហើយនិងស្បែកជើង.

[[រូបថត:ផ្លូវសុធារូស]

[កែប្រែ] បណ្តាញផ្សព្វផ្សាយពត៌មាន (Media)

[កែប្រែ] ការសែត សារពត៌មាន

ការសែតភ្នំពេញ ប៉ូស គឺជា២សប្តាហ៏ [ជាភាសារអង់គ្លេស]] ការសែតភ្នំពេញសារធារណ. កាសែតខ្មែរ ប្រចាំថ្ងៃរួមមាន:

• កាសែតស្រឡាញ់ខ្មែរ​
• កាសែតចក្រវាឡ
• កាសែតកម្ពុជាថ្មី
• កាសែតកម្ពុជាថ្ងៃនេះ
• កាសែតកញ្ចក់សង្គម
• កាសែតកោះសន្តិភាព
• កាសែតមនសិកាខ្មែរ
• កាសែតរស្មីកម្ពុជា
• កាសែតសំលេងយុវជន
• កាសែតឧត្តមគតិខ្មែរ
• កាសែតវត្តភ្នំ

[កែប្រែ] វិស័យអប់រំ

នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាមានសាលារៀន វិទ្យាស្ថាន និង សកលវិទ្យាល័យ ជាច្រើនសំរាប់តំរូវការដល់សិស្សានុសិស្សដែលបានបញ្ចប់ថ្នាក់សិក្សានៅថ្នាក់ទុត្តយភូមិ រឺ មធ្យមសិក្សា ហើយពួកគេអាចបន្តចូលរៀននៅថ្នាក់ឧត្តមសិក្សាបានដូចជានៅ សកលវិទ្យាល័យ Royal University, បៀលប្រាយុ, គ្រប់គ្រងនិងសេដ្ឋកិច្ច, មេគង់កម្ពុជា, ន័តុន ភុមិម័ន្ទវិចិត្រសិល្ប និង សកលវិទ្យាល័យ ភ្នំពេញជាដើម។ល។ ហើយសកលវិទ្យាល័យទាំងនោះមានខុមវិជ្ជាជាច្រើនដូចជា: អក្សរសាស្រ្តអង់គ្លេស, ពត៌មានវិទ្យា, គ្រប់គ្រង, គណនេយ្យ, វិស្វករសំណង់, គ្រប់គ្រងសណ្ឋាគារ, មគ្គុទេស, អេឡិចត្រូនិច។ល។ អ្វីដែលមាននៅខាងលើនេះ គឺបានមកពីការខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់រាជរដ្ឋាភិបាល ដើម្បីអោយប្រទេសជាតិមានការរីកចំរើនខាងផ្នែកធនធានមនុស្ស និង ការអប់រំ។ ក្នុងចន្លោះឆ្នាំ1975ទៅឆ្នាំ1979អ្នកមានចំណេះដឹងជាជនជាតិខ្មែរស្ទើតែទាំងអស់ត្រូវបានសម្លាប់នៅក្នុងរបបប្រល័យពូជសាសន៏ ពុល ពត។តែប្រសិនបើយើងករឡេកមើល មកបច្ចុបន្បនេះវិញបានអោយឃើញ ថាអត្រានៃអ្នកមានចំណេះវិជ្ជាមានចំនួនច្រើនគរអោយកត់សំគាល់ វិស័យអប់រំគឺជាវិស័យដ៏ចំបងមួយរបស់រដ្ឋភិបាលក្នុងការស្តារនិង ដឹកនាំប្រទេសអោយមានការរីកចំរើន។ វិស័យអប់របំបានជំរុញនិងធ្វើអោយមនុស្សជាច្រើនបាន ជៀសផុតពីភាពល្ងង់ខ្លៅបន្ទាប់ពីមាន ជីវិតសារជាថ្មីក្រោយពី របបពុលពត សេដ្ឋកិច្ច ការអភិវឌ្ឍន៏មាន ការរីកចំរើនគឹអាស្រ័យទៅលើ មានធនធានមនុស្សជាចំបង។ សកលវិទ្យាល័យ​ Royal University បានចាប់ផតើមតាំងពីឆ្នាំ1960 មកម៉្លះសព្វថ្ងៃមានសិស្ស5000ពាន់នាក់ និងមានបុគ្គលិកបង្រៀន 200នាក់​។ នេះជាមោតទនភាព មួយរបស់ ប្រទេស កម្ពុជាដែលមានសកលវិទ្យាល័យធំបែបនេះហើយសិក្សាប្រកបដោយភាពស្វាហាប់និងម៉ត់ចត់ ធ្វើអោយ និសិ្សតបន្ទាប់ពីបាន បញ្ចប់ថ្នាក់មានសម្ថតភាព ក្នុងការស្វែងរកការងារធ្វើ និងប្រកួតប្រជែងដើម្បីមាន អនាគត់ល្អក្នុងសង្គមជាតិ និង ជួយដល់ប្រទេសជាតិ។ អគារសាងសង់ឡើងនៅសម័យអណានិគមន៏បារាំងនៅក្នុងទីក្រុង ភ្នំពេញ ការសិក្សាគឹមិនអាស្រ័យទៅលើឈ្មោះសាលានោះទេ គឺអាស្រ័យទៅលើខ្លួនយើងជាចំបង បើអ្នកសិក្សាមិនបានយកចិត្តទុក្ខដាក់នោះលទ្ធផលគឺមិនបានល្អទេ

របបខ្មែរក្រហម គឺជារបបមួយដែលធ្វើអោយប្រជាជនខ្មែរឈឺចាប់ ព្រាត់ប្រាស់គ្នា ស្លាប់ និង មិនអាចបំភ្លេចបាននូវអំពើអមនុស្សធម៏ដែលបានធ្វើមកលើប្រជាជនកម្ពុជា ទោះបីវាកន្លងទៅយូឆ្នាំហើយក៏ដោយកូន ខ្មែរគ្រប់រូបនៅតែដក់ក្នុងចិត្តចងចាំជានិច្ច។ បន្ទាប់ពីសង្រ្គាម រួចមកប្រទេសកម្ពុជាបានក្លាយទៅជា ប្រទេសមួយដែលមានសន្តិភាពពេញបរិបូរ ឯករាជជាតិមួយដ៏ពិតប្រកដ ដែលពិភពលោកទទួលស្គាល់ និង កោតសសើ ពីការខិតខំប្រឹងប្រែងរើបំរាស់ពីរបបដែលមាន អ្នកដឹកនាំជាមនុស្សផ្តាច់ការ។

[កែប្រែ] វិស័យកីឡា

កម្ពុជា មានការលេងកីឡាជាង30ឆ្នាំមកហើយ ឥឡូវនេះកម្ពុជាកំពុងតែរិតបន្តឹងនិងបង្កើនវិស័យកីឡាបន្ថែមទៀត។.

កីឡាបាល់ទាត់ហើយនិង [[សិល្បនៃសង្រាម] ប្រជាជនតែងតែធ្វីវានៅពេលដែលពួកគេទំនេរឹនៅពេលដែលប្រទេសជាតិត្រូវការ.សិល្បសង្រាមដែលសំខាន់គឺលកបាច់ បុកការតោ ប្រដាល់សេរី (ក្បាច់គុណប្រដាល់សព្វថ្ងៃ)ហើយនិង កីឡាចំបាប់តាមបែបប្រពៃណីគឺមានយុត្តាធិការមួយសំរាប់ហាត់ និង​ ប្រកួត។

យុត្តាធិការដែលសំខាន់ជាងគេគឺនៅក្នុងទីក្រុងភ្នំពេញ ស្តាតអូរឡាំពិក ដែលមានចំនុះប្រជាជនអាចចូលទស្សនាបាន50000នាក់ បានកសាងឡើងនៅឆ្នាំ 1964 ហើយវាក៏ជាកន្លែងប្តកួតសំរាប់ក្រុមកីឡាករជំរើសជាតិកម្ពុជាផងដែរក្រុមជំរើសជាតិកម្ពុជា. ដែលមានក្លឹបដូចជាហេឡូ យូនៃធីត, [ខេមរា] ហើយនិង[កងរាជអាវុទ្ធហត្ថ]]

[កែប្រែ] ខេមរជន ​គួរអោយកត់សំគាល់

• វណ្ណ ម៉ូលីវណ្ណ -ស្ថាបត្យករ
• ញឹក ឌឹម - វិចិត្រករ
• វ៉ាន់ ណាត - វិចិត្រករ
• ណារ៉ាត តាន់ - វិចិត្រករ
• សាំង សារុន - តួឯកប្រុស ល្ខោនបាសាក់
• ចេក ម៉ាច - តួឯកស្រី ល្ខោនបាសាក់

[កែប្រែ] References in Popular Culture

• One of the pivotal missions in Grand Theft Auto: Vice City is a mission called Phnom Penh '86

[កែប្រែ] Sister cities

•  សហរដ្ឋអាមេរិក Long Beach, California, USA
•  សហរដ្ឋអាមេរិក Lowell, Massachusetts, USA
•  សហរដ្ឋអាមេរិក Providence, Rhode Island, USA

[កែប្រែ] មើលផងដែរ

• ប្រទេស កម្ពុជា
• ប្រវត្តិសាស្រ្តប្រទេសកម្ពុជា
• ព្រះបរមរាជវាំង
• អាកាសយានដ្ឋានអន្តរជាតិភ្នំពេញ
• អាកាសយានដ្ឋានអន្តរជាតិសៀមរាបអង្គរ

[កែប្រែ] តំណភ្ជាប់ខាងក្រៅ

• http://www.cambodia.gov.kh/unisql1/egov/english/province/phnom_penh.html

[កែប្រែ] អត្ថបទផ្សេងទៀត

មើល・ពិភាក្សា・កែ・ប្រវត្តិ ខេត្តក្រុងនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា
ខេត្ត	កណ្តាល     ក្រចេះ     កំពង់ចាម     កំពង់ធំ     កំពង់ឆ្នាំង     កំពង់ស្ពឺ     កំពត     កោះកុង    តាកែវ     បន្ទាយមានជ័យ     បាត់ដំបង     ព្រៃវែង     ព្រះវិហារ     ពោធិ៍សាត់     មណ្ឌលគិរី     រតនៈគិរី     ស្ទឹងត្រែង     ស្វាយរៀង     សៀមរាប     ឧត្ដរមានជ័យ
ក្រុង	កែប     ភ្នំពេញ     ក្រុងព្រះសីហនុ (កំពង់សោម)     ប៉ៃលិន

[កែប្រែ] ឯកសារពិគ្រោះ

អាស័យដ្ឋានអាទំនាក់ទំនងបានតាមរយកុំព្យូទ័រ Internet.

• គណកម្មការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត
• ក្រសួងទេសចរកម្ពុជា